Obsah
Co jest przyczyną wymiotów i jakie są ich najczęstsze przyczyny?
Jak już zaznaczyliśmy, wymioty są mechanizmem obronnym organizmu, który próbuje poradzić sobie ze szkodliwymi substancjami lub reakcją na czynniki indywidualne. Jesteśmy w stanie wymiotować dzięki odwrotnej perystaltyce mięśni przewodu pokarmowego w górę w kierunku ust, gdy jednocześnie występuje ostry skurcz mięśni brzucha. Wymioty są wynikiem reakcji organizmu, w której aktywowany jest ośrodek wymiotny w mózgu. Reaguje on na podejrzane substancje w przewodzie pokarmowym i wyzwala odwrotną perystaltykę, skurcz mięśni brzucha i rozluźnienie zwieracza przełyku. Jakie są najczęstsze przyczyny wymiotów?
- Zakażenia wirusowe i bakteryjne – obejmują one powszechne grypy żołądkowe lub wirusy, takie jak zapalenie żołądka i jelit, wywołane przez rotawirusy, norowirusy lub bakterie, takie jak Salmonella lub E. coli.
- Zatrucie pokarmowe lub toksyny – spożywanie skażonej żywności lub napojów prowadzi do podrażnienia żołądka i późniejszego wymiotowania zawartością.
- Problemy trawienne – takie jak przejadanie się, słabo strawione jedzenie, nadwrażliwość lub alergia na niektóre pokarmy.
- Zatrucie alkoholem lub lekami – wywoła natychmiastową reakcję detoksykacyjną w organizmie.
- Choroby przewodu pokarmowego – takie jak infekcje trzustki, pęcherzyka żółciowego lub wątroby, zapalenie błony śluzowej żołądka, choroba refluksowa, wrzody żołądka, bulimia lub niedrożność jelit.
- Choroba lokomocyjna – niedopasowanie między percepcją wzrokową, nagłymi zmianami ruchu (np. na karuzeli, w pojeździe lub w windzie) lub zaburzeniami ucha wewnętrznego mogą wywołać chorobę lokomocyjną (chorobę lokomocyjną).
- Migrena – silna migrena może prowadzić do wymiotów.
- Urazy głowy – zapalenie opon mózgowych, obrzęk lub guz mózgu wyzwala falę ciśnienia w ośrodku wymiotnym, a takie stany wymagają natychmiastowej interwencji lekarskiej.
- Niepożądana reakcja na leki – skutki uboczne niektórych leków, takich jak antybiotyki, cytostatyki lub leki przeciwbólowe, mogą powodować nudności i wymioty.
- Zmiany hormonalne – wymioty w czasie ciąży są typowe dla kobiet w pierwszym trymestrze, które doświadczają dobrze znanych „mdłości porannych”. Czynniki psychologiczne – stres, lęk, ataki paniki lub przypływ silnych emocji mogą wywołać odruch wymiotny.
- Udar cieplny – reakcja organizmu na przegrzanie może również powodować wymioty.
Jak szybko powstrzymać wymioty?
Każdy z nas doświadczył nagłego i nieprzyjemnego uczucia wymiotów w swoim życiu. Chociaż najczęściej ustępuje ono samoistnie, czasami musimy pomóc organizmowi i zapewnić mu odpowiednie warunki, aby zapobiec wymiotom. Co działa skutecznie na wymioty i jak z nimi walczyć? Pokażemy Ci rodzaje sposobów na zatrzymanie wymiotów:
- Odpoczywaj w pozycji półsiedzącej – zapobiegnie to refluksowi.
- Pij łyki wody, herbaty lub napojów hipotonicznych – aby uzupełnić płyny.
- Unikaj jedzenia i zapachów – przynajmniej przez pierwsze 2–3 godziny.
- Zacznij od lekkiej diety – krakersy, banany, ryż.
- Mogą pomóc leki przeciwwymiotne (zalecane przez lekarza), probiotyki (aby przywrócić równowagę mikroflory jelitowej), przeciwzapalne kortykosteroidy lub aminosalicylany (w przypadku przewlekłego zapalenia przewodu pokarmowego).
- Zapewnij spokój i świeże powietrze.
Co jeść i pić w trakcie i po wymiotach?
Zarówno podczas, jak i po wymiotach, kluczowe jest, aby chronić przewód pokarmowy i zapobiegać odwodnieniu. Ale jakie pokarmy, które znamy, działają przeciwko wymiotom? Prawidłowy wybór pokarmów i płynów wspomoże regenerację organizmu i zmniejszy ryzyko nawrotu nudności. Należy unikać pokarmów trudnostrawnych, tłustych, kwaśnych lub pikantnych, które podrażniają żołądek. Ogranicz również alkohol i kofeinę. Porozmawiamy o tym, co pomaga w wymiotach i jakie pokarmy lub płyny najlepiej zapobiegają wymiotom po jedzeniu.
Co pić podczas i po wymiotach
- Woda małymi łykami – najlepiej schłodzona, nie z lodem.
- Ocet jabłkowy – łagodzi żołądek, działa przeciwko kwasom i jest również odpowiedni na wymioty w czasie ciąży.
- Napoje nawadniające – uzupełniają minerały i zapobiegają odwodnieniu.
- Słaba czarna, miętowa lub rumiankowa herbata – łagodzi żołądek.
- Napoje izotoniczne bez bąbelków – w mniejszych ilościach.
„Napoje typu cola” – dostarczają niezbędnych cukrów, uzupełniają energię i koją ściany żołądka.
Co jeść po wymiotach (w dawkach stopniowych 4-6 godzin później))
- Krakersy, chipsy kukurydziane, ciasteczka dla dzieci, biały chleb, ryż, makaron – mało wymagające i łatwo strawne.
- Banan, puree jabłkowe, puree ziemniaczane, płatki owsiane, gotowane marchewki – dostarczą energii i są również łatwo strawne.
- Bulion z kurczaka – uzupełni płyny i składniki odżywcze.
- Stopniowo dodawaj więcej stałych pokarmów – w przypadku ustabilizowania się stanu.
Jak długo mogą trwać wymioty?
Czas trwania wymiotów różni się u poszczególnych osób, w zależności od przyczyny. Zazwyczaj jest to krótkotrwały lub jednorazowy problem, ale jeśli utrzymuje się, może sygnalizować poważniejszy stan wymagający interwencji lekarskiej. Oznacza to, że jeśli wymioty trwają dłużej niż 24–48 godzin lub towarzyszą im silne bóle brzucha, gorączka, odwodnienie lub wymioty krwią, konieczna jest wizyta u lekarza.
- Ostre infekcje (takie jak grypa żołądkowa) – indywidualne, zależą od rodzaju infekcji, ale ogólnie mogą trwać od 1 do 3 dni, a objawy często ustępują w ciągu 24 godzin.
- Zatrucie pokarmowe – trwa od kilku godzin do 1 dnia, zwykle ustępuje po opróżnieniu żołądka, ale jeśli stan się pogorszy, należy zwrócić się o pomoc lekarską.
- Choroba lokomocyjna – trwa tylko podczas narażenia na nagły, przyspieszony lub zmienny ruch i szybko ustępuje po zakończeniu aktywności.
- Zmiany hormonalne (takie jak ciąża) – mogą trwać tygodniami i powtarzać się kilka razy dziennie, najczęściej w pierwszym trymestrze.
- Wymioty po lekach – trwają do momentu dostosowania dawek lub całkowitego odstawienia leku.
Powtarzające się lub przewlekłe wymioty – mogą być problemem neurologicznym, metabolicznym lub gastroenterologicznym, który pilnie wymaga interwencji lekarskiej.
Kiedy wymioty mogą być sygnałem poważniejszego problemu?
Czy często wymiotujesz i nie wiesz dlaczego? Przyczyny wymiotów zależą od wielu czynników. Mogą być częstym objawem różnych chorób i zazwyczaj nie są powodem do niepokoju. Jeśli jednak utrzymują się przez dłuższy czas, są intensywne lub występują z poważnymi objawami towarzyszącymi, mogą wskazywać na poważniejszy stan.
Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, nie wahaj się szukać pomocy lekarskiej. Wczesne leczenie może zapobiec pogorszeniu się stanu i przyspieszyć leczenie.
- Wymioty trwają dłużej niż 24–48 godzin – typowe infekcje wirusowe lub łagodne zatrucia pokarmowe zwykle ustępują w ciągu doby. Jeśli wymioty utrzymują się i osoba nie jest w stanie przyjąć nawet niewielkiej ilości płynów lub pożywienia, istnieje ryzyko odwodnienia, zaburzeń równowagi elektrolitowej i wyczerpania organizmu.
- Obecność krwi w „wymiocinach” – zawartość krwi w „wymiocinach” może wskazywać na krwawienie w górnym odcinku przewodu pokarmowego, na przykład w przypadku wrzodów żołądka, zapalenia przełyku lub żylaków przełyku. Wymaga to pilnego badania lekarskiego.
- Czarny kolor „wymiocin” – czarne wymiociny lub inaczej „fusy po kawie” mogą również wskazywać na krwawienie w żołądku, a przypadki tego typu wymagają pilnego leczenia.
- Zielony kolor „wymiocin” – takie zabarwienie sygnalizuje obecność żółci w przypadku niedrożności jelit, a takie przypadki wymagają natychmiastowej pomocy.
- Silny ból brzucha lub obrzęk – jeśli ból jest intensywny, towarzyszy mu twardy i napięty brzuch lub jest zlokalizowany, na przykład, w prawym dolnym rogu, może to być ostry stan, taki jak zapalenie wyrostka robaczkowego, niedrożność jelit lub zapalenie pęcherzyka żółciowego.
- Wymioty związane z wysoką gorączką lub dreszczami – takie połączenie może wskazywać na zakażenie przewodu pokarmowego lub poważniejsze zakażenia ogólnoustrojowe, takie jak zakażenia nerek, wątroby lub dróg żółciowych.
- Odwodnienie – jego objawy obejmują suchość w ustach, małą ilość wydalanego moczu, senność, słabe tętno lub zawroty głowy podczas wstawania. Konieczne jest natychmiastowe uzupełnienie płynów, często poprzez infuzję.
- Objawy neurologiczne – obejmują one silny ból głowy, dezorientację, senność, zaburzenia świadomości lub sztywność karku. Takie niebezpieczne połączenie może wskazywać na zaburzenia neurologiczne, takie jak zapalenie opon mózgowych, zapalenie mózgu, krwawienie do mózgu lub obrzęk mózgu, co jest poważnym powodem natychmiastowej hospitalizacji.
- Wymioty po urazie głowy – objawy takie jak senność, spowolnione reakcje, utrata przytomności lub rozszerzone źrenice mogą być objawem krwawienia wewnątrzczaszkowego lub wstrząsu mózgu, których nie należy pozostawiać bez interwencji medycznej
- Powtarzające się wymioty u niemowląt, małych dzieci i osób starszych – wiadomo, że małe dzieci są najbardziej narażone na wymioty, ale wymioty u dorosłych są równie niepokojące, zwłaszcza w przypadku osób starszych. Te grupy wiekowe są bardziej narażone na odwodnienie i zaburzenia równowagi elektrolitowej. Jeśli dziecko odmawia picia, ma suche usta, zapadnięte oczy lub zmniejszoną produkcję moczu, należy natychmiast zwrócić się o interwencję medyczną.
- Upadki i zawroty głowy – mogą mieć różne przyczyny. Najczęstsze to spadek ciśnienia krwi z powodu odwodnienia, zaburzenia równowagi lub problemy neurologiczne, które wymagają badania lekarskiego.
- Zatrucie pokarmowe, lekami lub chemikaliami – nie zaleca się prób wywoływania wymiotów, ale natychmiastowego skontaktowania się z Centrum Kontroli Zatruć lub izbą przyjęć.
- Zatrucie alkoholem – oprócz ryzyka samego zatrucia, istnieje ryzyko utraty przytomności, hipoglikemii, hipotermii, ale także niewydolności oddechowej, zwłaszcza jeśli osoba wymiotuje w stanie nieprzytomności, jest to stan zagrażający życiu.
- Wymioty w przypadku znanych już chorób przewlekłych – na przykład cukrzycy, chorób nerek, wątroby lub serca, wymioty mogą być oznaką pogorszenia stanu.
- Ból w klatce piersiowej lub duszność – takie objawy występują rzadko, co sygnalizuje możliwy zawał mięśnia sercowego, szczególnie u kobiet lub osób starszych.
Jak zapobiegać wymiotom i nudnościom?
Czy ciągle odczuwasz mdłości i nie wiesz, co robić? Istnieją różne środki zapobiegawcze, które powinieneś podjąć, zwłaszcza jeśli jesteś podatny na mdłości, na przykład po zażyciu różnych leków, w podróży lub w ciąży. Jaka jest pierwsza pomoc w przypadku wymiotów i jak skutecznie im zapobiegać?
- Jedz powoli i w mniejszych porcjach – przejadanie się lub szybkie jedzenie może podrażnić żołądek.
Unikaj tłustych, ciężkich, pikantnych lub kwaśnych potraw – podrażniają żołądek. - Odpowiednie nawodnienie – pij regularnie, małymi łykami, najlepiej czystą wodę, niesłodzone herbaty lub napoje nawadniające.
- Ogranicz spożycie alkoholu i kofeiny – nasilają podrażnienie żołądka.
- Nie ruszaj się gwałtownie po jedzeniu – nie spiesz się, najlepiej w pozycji siedzącej lub ustabilizowanej, w przeciwnym razie może to powodować nudności.
- Unikaj silnych zapachów i złej jakości powietrza – niektóre zapachy (benzyny, perfum, oparów lub dymu) mogą wywoływać nudności, szczególnie u osób wrażliwych.
- Odpowiednie miejsce podczas podróży – usiądź na środku pojazdu, patrz prosto przed siebie i unikaj czytania podczas jazdy.
- Szybka profilaktyka nudności pod ręką – w postaci suplementów diety lub, po konsultacji z lekarzem, leków.
- Utrzymuj regularny reżim snu i odżywiania – zaburzenia rytmów biologicznych (takie jak post, siedzenie całą noc lub stres) negatywnie wpływają na nasz organizm i mogą wywołać wymioty.
